INFORMACIONE EDUKATIVE

Kanceri i qafës së mitrës shkaktohet nga virusi HPV, i cili transmetohet përmes marrëdhënieve seksuale dhe është infeksioni më i zakonshëm i organeve riprodhuese. Shumica e infeksioneve HPV nuk shkaktojnë simptoma ose sëmundje. Por infeksioni me disa lloje të HPV-së mund të çojë në lezione prekanceroze. Nëse nuk trajtohen, këto lezione mund të përparojnë në kancer të qafës së mitrës.

Mos e vononi ekzaminimin gjinekologjik dhe mos e neglizhoni shëndetin tuaj seksual dhe riprodhues për shkak të stresit të shtuar dhe frikës nga infektimi me COVID-19.

Zbulimi i hershëm dhe parandalimi i kancerit të qafës së mitrës është po aq i rëndësishëm në pandemi.


INFORMACIONE EDUKATIVE

Kanceri i qafës së mitrës shkaktohet nga virusi HPV, i cili transmetohet përmes marrëdhënieve seksuale dhe është infeksioni më i zakonshëm i organeve riprodhuese. Shumica e infeksioneve HPV nuk shkaktojnë simptoma ose sëmundje. Por infeksioni me disa lloje të HPV-së mund të çojë në lezione prekanceroze. Nëse nuk trajtohen, këto lezione mund të përparojnë në kancer të qafës së mitrës.

Mos e vononi ekzaminimin gjinekologjik dhe mos e neglizhoni shëndetin tuaj seksual dhe riprodhues për shkak të stresit të shtuar dhe frikës nga infektimi me COVID-19.

Zbulimi i hershëm dhe parandalimi i kancerit të qafës së mitrës është po aq i rëndësishëm në pandemi.


MITET

Miti 1: Të bësh Pap test është një përvojë e hidhur.

Një nga testet më të përdorura dhe më të zakonshme për HPV dhe ndryshimet qelizore tek gratë është PAP testi. Është metodë pa dhimbje dhe efektive për marrjen e një tamponi në qafën e mitrës për analizën mikroskopike të qelizës.

Miti 2: Është turp që një gjinekolog mashkull të kontrolloj një grua.

Mjeku është mjek. Zgjedhja nuk duhet të bazohet në gjini, por në, profesionalizëm dhe kompetencë të gjinekologut.

Miti 3: Pas lindjes, gruaja nuk ka nevojë për ekzaminim gjinekologjik.

Shqetësimi i gruas për shëndetin e saj nuk përfundon me lindjen e fëmijës. Përkundrazi, gruaja duhet të jetë e vetëdijshme se vizita e rregullt te gjinekologu është vendimtare për zbulimin në kohë të anomalive që mund të kenë rëndësi jetike për të.

Miti 4: Nuk kam simptoma, nuk kam nevojë për skrining.

Gratë që nuk kanë bërë asnjëherë skrining ose nuk janë kontrolluar për një kohë të gjatë, mund të kenë kancer të qafës së mitrës pa e ditur këtë, veçanërisht për faktin se kanceri i qafës së mitrës është një sëmundje që në fillim të sëmundjes është asimptomatike. Me kontrolle të rregullta, kanceri i qafës së mitrës mund të zbulohet në kohë, atëherë kur trajtimi ka efektin më të mirë.




Për Programin Skrining

Politika e Ministrisë së Shëndetësisë është që të kujdeset për shëndetin e të gjithë qytetarëve të Maqedonisë, theks i veçantë me vite janë aktivitetet parandaluese në kuadër të Programit për zbulimin e hershëm të tumoreve malinje, pjesë e skriningut për kancerin e qafës së mitrës.

Ky program përfshin si përbërës kryesorë gjinekologët e përzgjedhur në nivel kombëtar, laboratorët e citologjisë nga ISHP-ja dhe ata që kanë nënshkruar marrëveshje me FSSH-në e RMV-së. Koordinatorët e Skriningut janë 10 qendrat për shëndetin publik si dhe ISHP e RMV-së.

Këtë vit nënprogram sivjet janë ndarë rreth 11 milionë denarë në kuadër të Programit për zbulimin e hershëm të sëmundjeve malinje.

Cilat janë risitë në programin për vitin 2022 lidhur me parandalimin e kancerit të qafës së mitrës?

Siç dihet, prioriteti i parë i MSH-së në periudhën e kaluar ishte përballja me COVID -19

Reformat e nisura tashmë u prekën dhe u vendosën në plan të dytë, por pandemia dhe lufta për ta përballuar na bëri që të mësojmë leksione të reja dhe gjithçka që rezultoi e suksesshme të zbatohej në një kontekst tjetër, kështu që si homolog i aplikacionit për vaksinim mk është skriningu i aplikacionit mk në të cilin çdo femër do të shprehë interes për kryerjen e PAP testit nëse nuk e ka bërë këtë në 3 vitet e fundit dhe është në grupmoshën e parashikuar për këtë vit 36-45 vjeç. Moduli do të mundësojë caktimin e një kontrolli me gjinekolog familjar dhe do të gjenerojë raporte për të monitoruar ecurinë e shqyrtimit. Kur gruaja shpreh interesin, ajo do të marrë një takim të përshtatshëm me gjinekologun e saj amë. Nëse gratë nuk kanë një gjinekolog të regjistruar-amë, atyre do t'u jepet mundësia të zgjedhin një gjinekolog të regjistruar-amë sipas vendbanimit të tyre.

Cilat grupmosha do të përfshihen?

OBSH rekomandon që gratë e përfshira në skrining të ndahen në tre grupmosha: 24-35, 36-45 dhe 46-61. Intervali i shqyrtimit është 3 vjet për të mbuluar këto grupmosha. Por gjithashtu çdo grua ka të drejtë të bëjë një PAP test tek gjinekologu i saj familjar në kuadër të synimeve parandaluese që duhet të arrijë në përputhje me marrëveshjet e nënshkruara me FSSH -në e RMV-së.

Roli i Komisionit Kombëtar për Avancimin e Skriningut dhe Zbulimit të Hershëm të Kancerit të Qafës së mitrës.

Në kuadër të MSH-së ekziston Komision Kombëtar për Avancimin e Skriningut të Kancerit të Qafës, i përbërë nga një ekip multidisiplinar, ekspertë në fushën e tyre në të gjitha nivelet e kujdesit shëndetësor. Angazhimi i këtij Komisioni Kombëtar të udhëhequr nga kryetari Dr. Igor Alulovski është që të bëjmë një hap përpara në avancimin e këtij skriningu, janari është muaji i luftës kundër kancerit të qafës së mitrës, por angazhimi ynë është që të vazhdojmë të flasim për këtë temë dhe të inkurajojmë vajzat dhe gratë të ushtrojnë të drejtën e tyre për të bërë PAP test falas, për të zgjedhur një gjinekolog familjar, për të kërkuar këshilla.

Vaksinimi HPV

Si një nga shtyllat për parandalimin gjithëpërfshirës të kancerit të qafës së mitrës, përveç zbulimit të hershëm, ekzaminimi i Pap testit është edhe vaksinimi kundër HPV.

Një nga gjërat që mund të bëni për të zvogëluar shanset për t'u prekur nga HPV është vaksinimi. Vaksina HPV është e sigurt dhe efektive. Mund të mbrojë kundër sëmundjeve (përfshirë kanceret) të shkaktuara nga HPV kur jepet në grupmoshat e rekomanduara.

Vaksinimi kundër HPV-së në vendin tonë është futur në vitin 2009 dhe është i detyrueshëm në përputhje me Rregulloren dhe Kalendarin e Imunizimit. Vaksina e HPV-së u jepet fëmijëve femra nën 12 vjeç, me dy doza të vaksinës në intervale 6-mujore. Në vitin 2019, ne modernizuam kalendarin e imunizimit duke ofruar një vaksinë katërvalente HPV, e cila zëvendësoi vaksinën bivalente të përdorur më parë. Kjo vaksinë mbron nga 4 lloje të rrezikshme të virusit papilloma humane. Përveç parandalimit të lezioneve gjenitale paramalinje, lezioneve anale paramalinje, kancerit të qafës së mitrës dhe kancerit anal, ai gjithashtu parandalon lythat gjenitale.

Vaksinimi ndaj HPV synon të parandalojë zhvillimin e infeksionit nga disa lloje të HPV. Vaksina e parë HPV u miratua në vitin 2006 dhe që nga viti 2017 gjithsej 71 vende kanë përfshirë vaksinimin HPV në programet e tyre të rregullta të imunizimit, të paktën për vajzat. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon vaksinat HPV si pjesë e programeve të rregullta të imunizimit në të gjitha vendet, së bashku me masat e tjera parandaluese. Duhen dy ose tre doza në varësi të moshës së personit dhe statusit imunitar. Mosha e rekomanduar për vaksinimin e vajzave është nga 11 deri në 12 vjeç (vaksinimi mund të fillohet në moshën 9 vjeç) dhe vetë vaksinat ofrojnë mbrojtje për të paktën 5 deri në 10 vjet. Është e rëndësishme të theksohet se kontrolli i rregullt i kancerit të qafës së mitrës është ende i nevojshëm.

Vaksinimi vlerësohet se parandalon 70% të kancereve të qafës së mitrës, 80% të kancereve anale, 60% të kancereve vaginale, 40% të kancereve të vulvës dhe ndoshta disa raste të kancerit oral. Vaksinat parandalojnë më tej zhvillimin e lythave gjenitale të shkaktuara nga "llojet me rrezik të ulët" të HPV

Shërbime gjinekologjike mobile

Me qëllim që shërbimi shëndetësor të arrijë çdo grua, është duke u zhvilluar projekti i shërbimeve mobile gjinekologjike, i cili zbatohet në partneritet mes GAK-së, MMA-së, Kryqit të Kuq dhe UNFPA-së.

Është bërë analizë e duhur sipas treguesve (numri i gjinekologëve të zonës në raport me numrin e femrave në periudhën riprodhuese, kanceret e mitrës të regjistruara në tre vitet e fundit dhe tregues të tjerë), shërbimet kanë filluar në pjesën e Pellagonisë. vend, tani fillojmë në pjesën e Pollogut.

Angazhohen subspecialistë të ISHP-së për të kryer ekzaminime në klinikat mobile gjinekologjike (sipas vlerësimit të tyre bëhet PAP test, eko, marrja e strisheve, këshillim). Janë bërë edhe broshura se si gratë që nuk e kanë ushtruar të drejtën e tyre për kujdes shëndetësor mund ta ushtrojnë këtë të drejtë me ndërmjetësimin e ekipeve mobile të Kryqit të Kuq.

Programi për zbulimin e hershëm të sëmundjeve malinje - skriningu i kancerit të qafës së mitrës

Hyrje

Kanceri i qafës së mitrës (KQM) përbën 10% të numrit të përgjithshëm të neoplazmave malinje në mbarë botën. Është kanceri i dymbëdhjetë më i zakonshëm dhe i pesti më vdekjeprurës tek gratë në botë. Rreth 490,000 raste të reja të regjistruara ndodhin çdo vit, ose 16 nga 100,000 gra në vit, dhe rreth 9 nga 100,000 gra vdesin.

Skrinungu i organizuar për parandalimin dhe zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës është aktivitet që kryhet në disa vende për të reduktuar incidencën dhe vdekshmërinë e grave nga kanceri i qafës së mitrës. Arsyetimi për zbatimin e këtij programi konfirmohet nga fakti se çdo vit zbulohen raste të kancerit tek gratë që nuk kanë shenja të sëmundjes.

Program i suksesshëm i skriningut konsiderohet nëse 75% e popullsisë së synuar mbulohet në një periudhë 3-vjeçare.

Prioritetet dhe qëllimet

Qëllimi kryesor është zvogëlimi i incidencës dhe vdekshmërisë së grave nga kanceri i qafës së mitrës në Republikën e Maqedonisë së Veriut.

Objektivat specifike:

1. Rritja e numrit të personave të mbuluar nga skriningu i organizuar

2. Rritja e ndërgjegjësimit të grave për rëndësinë e ekzaminimeve të rregullta parandaluese dhe përfshirjes në skriningun e organizuar

3. Rritja e numrit të gjinekologëve të përfshirë në skriningun e organizuar

Proces indikacione

Suksesi do të matet nga treguesit e mëposhtëm të sukseseve:

- Numri i PAP testeve të analizuara

- Numri i personave me anomali të zbuluara qelizore

- Numri i personave me kancer të zbuluar të qafës së mitrës

Treguesit e procesit:

- Numri i personave të ftuar

- Numri i personave që morën ftesë dhe thirrje për kontrollë

- Numri i PAP-testeve të kryera

- Organizimi i një konference për shtyp

- Numri i paraqitjeve nëpër media

- Numri i leksioneve dhe tribunave të organizuara

- Numri i materialeve të shtypura propagandistike

- Numri i gjinekologëve të përfshirë në skriningun e organizuar

- Numri i gjinekologëve të informuar për skriningun

- Numri i operacioneve gjinekologjike që paraqesin raporte

- Numri i laboratorëve të citologjisë që dorëzojnë raporte

- Numri i raporteve të përgatitura tremujore dhe vjetore

Kryerja e procesit të monitorimit, vlerësimit dhe raportimit

Operacionet gjinekologjike kryhen nga:

- ftimi i grave që të përfshihen në skriningun e organizuar për të arritur qëllimet parandaluese

- Ekzaminimi i femrave që marrin material për PAP testin për grupmoshën 36-45 vjeç, të cilat kanë shprehur interes në kuadër të aplikacionit të krijuar në sistemin elektronik "Terimi im".

- dërgimi i materialit në laboratorin e citologjisë

- informimi i grave për rezultatin e PAP testit

- Dorëzimi i raporteve mujore/tremujore pranë Qendrave për Shëndet Publik.

Laboratorët e citologjisë kryejnë:

- Përgatitja e materialeve (PAP test)

- Rishikimi i materialit

- Lëshimi i raportit për çdo pacient

- Dorëzimi i raporteve mujore/tremujore pranë Qendrave për Shëndet Publik.

Qendrat e Shëndetit Publik kryejnë:

- Koordinimi i aktiviteteve në nivel lokal (kontaktet me ordinancat gjinekologjike, laboratorët e citologjisë)

- Mbledhja e raporteve nga operacionet gjinekologjike dhe laboratorët e citologjisë dhe përgatitja e raporteve tremujore

- Shpërndarja e materialit propagandistik

- Mbajtja e leksioneve për rëndësinë e skriningut

- Organizimi i aktiviteteve në kuadër të fushatës në nivel lokal, me pjesëmarrjen e ekspertëve të mediave lokale

Instituti i Shëndetit Publik të Republikës së Maqedonisë së Veriut kryen:

- Koordinimi i të gjitha aktiviteteve lidhur me skriningun në nivel lokal dhe kombëtar

- Përgatitja e raportit tremujor dhe vjetor

Përgatitja e materialeve informative/edukative, broshurave, apo përdorimi i rrjeteve sociale do të bëhet me mbështetjen e Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë - UNFPA, Shoqata Mjekësore e Maqedonisë, Kryqi i Kuq i Republikës së Maqedonisë së Veriut në konsultim me Komisionin Nacional për zbulim të hershëm dhe Skriningu i kancerit të qafës së mitrës në Republikën e Maqedonisë së Veriut.

Skrining me bazë HPV - studim pilot GAK në bashkëpunim me 13 gjinekologë

Për herë të parë që nga viti 2020, Ministria e Shëndetësisë ka ndarë fonde për një projekt pilot për ekzaminimin me bazë HPV.Me këto fonde të veçanta tashmë në vitin 2021, duke filluar nga periudha e verës, në bashkëpunim me 13 mjekë gjinekologë familjarë nga i gjithë vendi, për të mbuluar të gjithë territorin, dhe GAK (më saktë laboratori i citologjisë dhe laboratori i biologjisë molekulare) e ka realizuar këtë pilot në 1000 pacientë dhe rezultatet e marra aktualisht janë duke u përpunuar.

Këto rezultate duhet të shërbejnë si një bazë e mirë së bashku me rezultatet ekzistuese në këtë fushë, të marra nga organizata dhe institucione ndërkombëtare, që vendi ynë të ndryshojë ngadalë mënyrën e skriningut, në bazë të HPV-së që është një test bazë skriningu në shumicën e vendeve të Evropës dhe Shtetet e Bashkuara.

INFORMACION I PËRGJITHSHËM RRETH GJENDJES SË KANCERIT TË QAFËS SË MITRËS NË BOTË DHE RAJONIN TONË

Çdo vit, në mbarë botën diagnostikohen më shumë se 570,000 raste të reja të kancerit të qafës së mitrës dhe 311,000 vdekje regjistrohen si pasojë e kësaj sëmundjeje; Fakti që shumica e rasteve janë regjistruar në vende ku nuk ekzistojnë masa parandaluese në menaxhimin e kancerit të qafës së mitrës (vaksinimi dhe skriningu), flet qartë për efektivitetin e masave parandaluese në parandalimin dhe zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës.

Në vitin 2020, Organizata Botërore e Shëndetësisë miratoi Strategjinë Globale për Eliminimin e Kancerit të Qafës së Qafës si Problem i Shëndetit Publik, duke i fokusuar përpjekjet në masat e provuara dhe efektive për eliminimin e kancerit të qafës së mitrës:

- Parandalimi nëpërmjet vaksinimit

- Skriningu dhe trajtimi i lezioneve prekanceroze, dhe

- Trajtimi dhe kujdesi paliativ i rasteve të kancerit invaziv të qafës së mitrës.

Krahasuar me Evropën Perëndimore, numri i rasteve të reja dhe vdekjeve nga kjo sëmundje është 10 herë më i lartë në rajonin e Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, ku kjo sëmundje është shkaku i dytë më i zakonshëm i vdekjeve nga sëmundje malinje tek gratë në periudhën riprodhuese:

Grafikoni tregon se incidenca dhe vdekshmëria më e lartë e vërejtur në këtë rajon është kryesisht për shkak të mungesës së programeve efektive të shqyrtimit të kancerit të qafës së mitrës (të cilat përfshijnë trajtimin e të gjitha lezioneve prekanceroze të rëndësishme klinikisht), programeve të tilla të shqyrtimit të HP-së të përhapura dhe kancerit të qafës së mitrës të përballueshme dhe me cilësi të lartë shërbimet e trajtimit.

Në Maqedoninë e Veriut, çdo vit diagnostikohen rreth 150 raste të reja dhe regjistrohen rreth 60 vdekje nga kjo sëmundje. Gjatë dekadës së fundit, janë ndërmarrë hapa të rëndësishëm për përmirësimin e situatës në këtë fushë, nëpërmjet vaksinimit kundër HPV dhe zbatimit të programeve të depistimit.

Kanceri i qafës së mitrës mund të parandalohet – vaksinimet dhe kontrollet e rregullta shpëtojnë jetë dhe këto masa sigurohen nga shteti. Prandaj, vaksinoni vajzat kundër HPV dhe vizitoni gjinekologun tuaj për një ekzaminim të rregullt parandalues.